YENİ OYUN: KEMALİZM-KAMALİZM KAVGASI

 













Salih Tuna, yandaş medyanın kalelerinden Sabah‘ta yazıyor..

Ondan önce Yeni Şafak‘ta yazıyordu.

Bir ara Odatv‘ci Soner Yalçın ile aralarında “Erdoğan’ı eleştirirdiniz, eleştiremezdiniz” diye boş bir tartışma yaşanmıştı.

Soner Yalçın, Salih Tuna için “… biliriz Erdoğan‘ı eleştiremezler!” diyor ve ekliyordu:

Biz başka politik kültürden geliyoruz; bizde “kişiye biat” olmaz! Mahalledeki devrimci ağabeylerin küçük yaşlarda bize ilk öğrettiği; “eleştiri-özeleştiri” kavramları ve “politik doğruculuk” oldu.

Eleştiride kişiler ve kişilik amaç olmaz; önemli olan olgunun kendisidir.

Rehberimiz kişi/mahalle değil, kitap/teoridir.

*

Bakmayın böyle palavra attığına, onun da biat ettiği biri var: Atatürk.

Onun politik kültüründe kişiye biat olmazmış.. Öyle diyor.

Öyle angut ki, kendisinden haberi yok. Vatandaş sen Atatürk’e biat etmiş durumdasın, farkında değilsin.

Sen özeleştirinin Atatürk konulu olanını yapabilir misin angut Abidin?

Politik kültürüymüş, politik doğruculuğuymuş…

Tükürürüm senin kültürüne de doğruculuğuna da..

*

Eleştiride kişiler ve kişilik amaç olmazmış da; önemli olan olgunun kendisiymiş de..

Bre angut, o zaman bırak şu Atatürk putçuluğunu, bir olgu olarak İstiklal Harbi’ni tartış..

Hayır, bunu yapmazlar, yapamazlar..

Bu palavracı bir de “Yazarın mahallesine-liderine değil; ülkesine sorumluluğu vardır” diyor.

Eğer Atatürk’e değil de bu ülkeye sorumluluğun varsa, Atatürk’e de, muhaliflerine de “olgu” çerçevesinde bak..

*

Evet, Soner Yalçın, aslında Salih Tuna‘ya yönelttiği eleştirilerinde haklı..

“Erdoğan’ı eleştiremezsiniz” diyor..

Haklı..

Fakat kendisi de Atatürk‘ü eleştiremez.

Aslında yok birbirlerinden farkları, fakat biri Atatürkçü, diğeri Erdoğancı..

Ve Salih Tuna, yüzüne ayna tutan Soner Yalçın‘a güya cevap veriyor, fakat “Sen de Mustafa Kemal’i eleştiremezsin” demiyor, diyemiyor.

Böylece, bir bakıma, Selanikli Mustafa Atatürk'ü (sadece Allahu Teala'ya mahsus olan) "lâ yüs'el"lik (sorgulanaamazlık) ve "lâ yuhtî"lik (hata etmezlik) tahtına oturtuyor. 

Şunu diyor: Kurtuluş Savaşı esnasında Mustafa Kemal’i eleştirmek neyse, 2. Kurtuluş Savaşı verdiğimiz bu dönemde Erdoğan’ı eleştirmek de odur.” 

Bunu diyerek, Erdoğancılığını Mustafa Kemalcilik ya da Atatürkçülük ile taçlandırıyor.

*

Yandaş medyadaki bu Atatürkçülüğü/Kemalistliği “Yeşil Kemalizm” ve temsilcilerini de “Yeşil Kemalistler” olarak adlandıranlar var.

Yeşil Kemalistlerin, “yeşil olmayan” Kemalistleri “Kamalist” olarak adlandırdıkları görülüyor.

Böylece, dolaylı olarak kendilerinin “en öz hakiki” Kemalist (veya gerçek Atatatürkçü) olduklarını söylemiş oluyorlar.

Ancak, Kamalist olarak adlandırılanlar kendileri için bu tabiri kullanmıyorlar, Kemalist ya da Atatürkçü olduklarını söylüyorlar.

Onlara da Kemalist diyeceksek (Ki Kemalizm’in patenti onların elinde olduğu için demek gerekiyor), berikilere “Yeşil Kemalist” demek uygun olur gibi görünüyor.

Onların karşısındakilere de “Kızıl Kemalist” mi denir, yoksa “sade suya tirit Kemalist” mi, onu bilemiyorum.

Bu tür bir Kamalizm karşıtlığı aslında Kemalizm'in emniyet sübabı.. "Tamam, Kemalizm kötü de, hangi Kemalizm.. Kötü olan Kemalizm aslında Kamalizm.. Kemalizm'in kendisi o kadar da fena birşey değil" bilinçaltı mesajını vermiş oluyorlar.

İnsanları "Kamalizm'ın öldürücülüğü"nü göstererek "Kemalizm sıtması"na razı etme taktiği.

*

Mustafa Kemal’in kimler tarafından hangi yetkilerle Anadolu’ya gönderildiği malum..

İngilizler’in vizesiyle gittiği de meçhul değil..

Bu arada İngilizler’in "resmen" Ağustos 1919 başında, "fiilen" ise Haziran 1919 sonlarında Yunanlılar’ı (Milne Hattı ile) Ege’de durdurdukları ve orada beklettikleri biliniyor. Hat, ismini İngiliz generali Milne’den alıyor.

Ve bu “savaşsız” ortamda Mustafa Kemal’in tek yaptığı, kongre toplayıp nutuk atmak, Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni açmak oldu.. Bu zaman zarfında ne cepheye uğradı, ne de düşmana tek bir mermi sıktı.

Tek derdi yeni bir meclis kurmaktı.

Çünkü, İstanbul’dan gelirken (riayet edeceğine dair yemin ettiği "gizli görev" çerçevesinde) cebine koyduğu yetki belgesini yırtıp atabilmek, Ben Türk milletini temsil eden TBMM‘nin seçtiği adamım, yetkiyi Padişah’tan (Osmanlı Devleti’nden) değil, milletten alıyorum. Bu da yeni bir devlet kurmak demek oluyor diyebilme imkânına kavuşmak istiyordu.

*

İngilizler de bu arada boş durmuyor, TBMM’nin önünü açacak, rakipsiz ve alternatifsiz bırakacak şekilde, Mart 1920’de, yani TBMM’nin açılmasından bir ay kadar önce, İstanbul’daki meclisi, Meclis-i Mebusan‘ı dağıtıyorlar.

Ayrıca, Meclis-i Mebusan’ı dağıttıkları gün, Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki mülkî amirlerine ve subay kadrosuna İstanbul’da başvurabilecekleri merci bırakmayacak, onları Ankara’ya kulak vermek zorunda bırakacak şekilde, İstanbul’daki Harbiye Nezareti’nin (Milli Savunma Bakanlığı’nın) ve ona bağlı Erkân-ı Harbiye Dairesi’nin (Genelkurmay Başkanlığı’nın) kapısına kilit vuruyorlar.

Böyle savaşsız, Milne Hattı ile Yunan’ın durdurulmuş olduğu bir ortamda Mustafa Kemal, düşmana tek kurşun atmadan başka şeyler yapıyor.

*

Falih Rıfkı Atay, Çankaya adlı meşhur kitabında Mustafa Kemal’in şu sözünü aktarır:

“… (Sofrada bulunan Recep Peker’e dönerek) Hatırlar mısın Recep, yeni gelmiştin, sana da fikrini sordum, memleketin menfaati bunda ise fedakârlık etmelisiniz, demiştin. Fakat ben, tarihî bir görevimiz var; Meclisi açmak! Bu görevi yerine getirelim de sonra düşünürüz, cevabını verdim ve Meclisin hemen toplanması için tedbir aldım.”

(Falih Rıfkı Atay, Çankaya III, Cumhuriyet Gazetesi Armağanı, Kasım 1999, s. 21).

Yani mevzubahis olan yeni bir meclis açıp başına geçmekse memleketin menfaati ve vatan da teferruattı.

*

Evet, Mustafa Kemal Samsun’a ayak bastığı 19 Mayıs 1919’dan TBMM’yi açtığı 23 Nisan 1920’ye kadar, yani 11 ayı aşkın bir süre, yaklaşık bir yıl boyunca, düşmana tek kurşun bile sıkmamıştı.

Acelesi yoktu, vatanı kurtarması, düşmana silah sıkması gerekmiyordu.

İngilizler’in “Milne Hattı” sayesinde..

Yunan Ege’de, Aydın civarında durmuş bekliyordu; Maraş, Antep ve Urfa‘yı ise milletin kendisi Fransız’dan temizlemişti.

Ancak bu arada bazı yerlerde birileri, “Mustafa Kemal Padişah’a ihanet etmiş, kendi kendine kongreler, toplantılar filan yapıyor, bir meclis toplayarak Osmanlı Devleti yerine başka bir devlet kurmak istiyormuş. Biz sadece devleti, Padişah’ı, Halife’yi tanırız, Mustafa Kemal diye biri bize emir veremez” şeklinde konuşmaya başlamış bulunuyorlardı.

İşte Mustafa Kemal, Yunan’a değil fakat bunlara kurşun sıkmış, üzerlerine hışımla yürümüştü.

*

Söylediğine göre, aslında o Padişah’a bağlıydı, zaten TBMM’yi de Padişah’a sadakat yemini ile açmışlardı.

Mustafa Kemal, yeminini çiğneyecek adam değildi:

Falih Rıfkı şunları yazmaktadır:

Buhari-i Şerifler, minarelerde sala ve ‘sevgili padişahımıza sadakat’ yeminleri ile aynı tören yapılmıştır. Meclis toplanır toplanmaz ‘ilk ve son sözü padişah ve halifeye bağlılık’ olduğuna yemin edilmiştir! ‘Cenab-ı Hak ve Resul-i Ekrem’i namına yemin ederiz ki padişaha ve halifeye isyan sözü yalandan ibarettir’.”

“Mustafa Kemal ilk amacına ermiştir. Bir Millet Meclisi vardır. Onun başbakanı ve hükûmeti vardır. ”

(Atay, Çankaya III, s. 22.)

Mustafa Kemal, “Sevgili Padişahımız’a sadakat” yemini ettiğine, ilk ve son sözü Padişah ve Halife’ye bağlılık olduğuna, üstelik yemini Cenab-ı Hak ve Resul-i Ekrem’in ismi üzerine yaptığına göre, Padişah’a ve Halife’ye asla isyan etmediğine, bu bir yalandan ibaret olduğuna göre, kendisine isyan edenleri ezebilirdi.

*

Ancak, Mustafa Kemal’in sadık adamlarından Mazhar Müfit Kansu, çok sonraları yazdığı kitabında Mustafa Kemal’in “profesyonel bir yalancı” olduğunu ilan edecekti:

Erzurum Kongresi’nin bittiği, 7 Ağustos 1919 gecesi Mustafa Kemal Paşa, Süreyya Bey (Yiğit) ile dertleşmesini sürdürürken, aniden beni uyandırıp yanına çağırdı. Bir süre, sonra aramızda şöyle bir konuşma geçti:

“- Mazhar not defterin yanında mı?

“- Hayır Paşam!

“- Zahmet olacak, ama bir merdiven inip alacaksın. Hadi al gel!

“… Hemen aşağıya indim.… Defteri getirdiğimi görünce, sigarasını bir kaç nefes üst üste çektikten sonra; ‘Ama, defterin bu yaprağını hiç kimseye göstermeyeceksin. Sonuna kadar mahrem kalacak. Bir ben, bir Süreyya, bir de sen bileceksin ! Şartım bu!’ dedi. Süreyya da, ben de; ‘Buna emin olabilirsiniz Paşam!’ dedik…. ‘Pekâlâ, yaz! Zaferden sonra şekl-i hükümet (hükümetin şekli) Cumhuriyet olacaktır!… Bu bir. İki!; Padişah ve Hanedan hakkında zamanı gelince icap eden muamele yapılacaktır. Üç!; Tesettür (örtünme) kalkacaktır! Dört!; Fes kalkacak, medeni milletler gibi şapka giyilecektir!’ Bu anda, gayri ihtiyari kalem elimden düştü. Yüzüne baktım. O da benim yüzüme baktı. Bu bakış, gözlerin bir takılışta birbirlerine çok şey anlatan konuşmasıydı. Paşa ile zaman zaman senli benli konuşmaktan çekinmezdim. ‘Neden durakladın?’ deyince, ‘Darılma ama Paşam, sizin de hayalperest taraflarınız var.’ dedim. Gülerek; ‘Bunu zaman tayin eder. Sen yaz!’  dedi. Yazmaya devam ettim: ‘Beş!; Lâtin (Avrupa) hurufu (harfleri) kabul edilecek!” deyince ‘Paşam, kâfi, kâfi’ dedim ve biraz da hayal ile uğraşmaktan bıkmış bir insanın edasıyla, ‘Cumhuriyetin ilânına kadar muvaffak olalım da üst tarafı yeter!’ diyerek defterimi kapadım, koltuğumun altına sıkıştırdım ve inanmayan bir adamın tavrı ile; ‘Paşam, sabah oldu! Siz oturmaya devam edecekseniz bana müsaade edin!’ diyerek yanlarından ayrıldım.”

(Mazhar Müfit Kansu, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le BeraberC. 1, Ankara, 1966, s. 131 vd.)

Evet, kafasındaki “gizli gündem” bu olan Mustafa Kemal, İngilizler’in “Milne Hattı“nın sağladığı güllük gülistanlık savaşsız ortamda hedefine doğru emin adımlarla yürüyordu.

Verdiği sözlere, ettiği yeminlere inanmayan, kendisini sorgulayan ve yalancı olduğunu düşünenlere karşı acımasızdı.

TBMM‘nin açılışından sadece altı gün sonra, yani 29 Nisan 1920 günü Hıyanet-i Vataniye Kanunu‘nu çıkaracaktı.

Kanun, TBMM’ye yönelik her türlü sözlü ve yazılı muhalefeti ya da sorgulamayı vatana ihanet sayıyor, bu suçları işleyenlerin idamla cezalandırılmasını, yani öldürülmesini hükme bağlıyordu.

Kısacası, TBMM’ye iman etmemenin, Mustafa Kemal’in sözlerine ve yeminine inanmamanın cezası idamdı.

Ölümdü.

*

Bu arada İngilizler de Meclis-i Mebusan’ı kapatarak “Ya hu İstanbul’da bir millet meclisi varken Ankara’da ikincisine ne lüzum vardı?” diyecek olanları susturmuş durumdaydılar.

İngilizler ayrıca İstanbul’daki Harbiye Nezareti ile Genelkurmay Başkanlığı‘nı da kapatarak, Ankara’da bunların yerine ikame edilecek kurumların oluşturulmasının da önünü açmış bulunuyorlardı.

Böylece, Anadolu’daki mülkî amirlerin ve subayların Mustafa Kemal’e, “Tamam sen geniş yetkilerle gönderildin, Padişah’a/Halifeye/devlete sadakat yemini de ettin, fakat sana hangi noktaya kadar itaat edeceğimize İstanbul’dan, başkentten gelen emirler çerçevesinde karar veririz” demelerinin de önü kesilmiş oluyordu.

İngiliz orkestrasının enstrümanlarının çaldığı parça ile Selanikli Mustafa Atatürk’ün seslendirdiği uzun hava arasında acayip bir uyum vardı. Beste ve güfte birbirini eşsiz bir ahenkle tamamlıyordu.

*

Böylece sıra, Mustafa Kemal’in vatanı kurtarmasına gelmiş durumdaydı.

Yine Falih Rıfkı’nın yazdığına göre, Selanikli meclisini kurup Anadolu’da otoritesini tesis ettikten sonra İngilizler devreye girmiş, Mustafa Atatürk ile Yunanlılar’ı herhangi bir savaşa girmeden barıştırmak istemişlerdi.

Mustafa Kemal’in “yeni devlet”ini kurmasına imkân verecek şekilde Yunanlılar’a Milne Hattı dayatmasında bulunan İngilizler, onun Yunan karşısında uğrayabileceği muhtemel bir yenilgiyi önlemek istiyorlardı.

Falih Rıfkı’yı dinleyelim:

“Haziranda İngiliz nazırları [bakanları], Türk – Yunan harbinde tarafsız kalacaklarını ilân etmişler, İstanbul bölgesine bir Yunan saldırısı yaptırılmayacağı için de teminat vermişlerdir. Daha ileri giderekYunanlıların işi artık müttefiklere emanet etmesi lâzım geldiğini söylemişlerse de Yunanlılar bu teklifi reddettiler.”

(Atay, Çankaya III, s. 82.)

Evet Yunan tarafı barış teklifini kabul etmemişti.

Nedeni, Yunanistan’da siyaset rüzgârlarının yön değiştirmiş olmasıydı.

İngilizler’in, Almanya yanlısı olduğu için 1917 yılında tehdit edip oğlu lehine tahttan feragat etmesini sağladıkları Kral Konstantin tekrar devletin başına geçmiş, İngilizler’in adamı Venizelos başbakanlık koltuğunu kaybetmişti.

Konstantin İngilizler’i takmıyordu. Böylece, Selanikli’nin sağlıklı yaşam sigortası “Milne Hattı” yerle yeksan hale gelmiş oldu.

Anadolu içlerine yürümeye başlayan Yunan, Venizelos zamanında “Dostlar alışverişte görsün” kabilinden göstermelik harekatlar yaparken, Konstantin’le birlikte iş ciddiye binmişti.

Venizelos Yunan siyasetinin dümeninde kalmaya devam etseydi, ufak çaplı çatışmalarla Selanikli vatanı kurtarmış olacaktı. Konstantin işi çıkmaza soktu.

*

Ankara’ya doğru acelesiz ve istikrarlı bir biçimde ilerleyen Yunan ordusu, 10 Temmuz 1921 ile 24 Temmuz 1921 tarihleri arasında cereyan eden Kütahya-Eskişehir Muharebeleri’nde 70 bin kişilik Türk ordusunu yenilgiye uğrattı. Mağlup ordudan geriye sadece 30 bin kişilik bir kuvvet kalmıştı ve onlar da geriye çekilip Sakarya’nın doğusunda mevzilenmişlerdi (Atay, Çankaya III, s. 492-3).

Evet, 40 bin kişi kayıptı.

Mustafa Kemal için kara günler başlamıştı: “Yine kara günler geldi. İlk çarpışmalarda ordumuzu yendiler. Eskişehir düştü. (Atay, Çankaya III, s. 83.)

Evet, Yunan yönünden durum buydu, fakat Mustafa Kemal’in şansı İngilizler yönünden açıktı:

T.C. Eskişehir Valiliği’nin resmî sitesinde verilen bilgilere göre, 20 Mart 1920’de, Milli Alay’a komuta etmekte olan 20. Kolordu komutan vekili Mahmut Bey, Eskişehir’deki işgal kuvvetlerine (İngilizler’e) bir uyarı yapmış ve Eskişehir’i bir saat içinde terk etmelerini istemişti. Aynı gün, sürenin uzatılması istekleri reddedilen İngiliz kuvvetleri, çok sayıda araç gereç ve mühimmat bırakarak Eskişehir’i terk etmişlerdi. (http://www.eskisehir.gov.tr/tr/?option=com_content&view=article&id=114&Itemid=321)

Yani bir anlamda, Ankara Hükümeti’ne çok sayıda araç gereç ve mühimmat yardımı yapmış durumdaydılar.

*

İngilizler’in Mustafa Kemal liderliğindeki Ankara’ya dolaylı yardımları bununla da sınırlı değildi.

Yine Eskişehir Valiliği’nin resmî sitesinde verilen bilgilere göre, İngilizler, Eskişehir’den çekilmeden altı ay kadar önce, İsmail Hakkı Bey komutasındaki bir müfreze Kütahya’ya giderek, İngiliz kuvvetlerinin Eskişehir’e doğru çekilmelerini sağlamış bulunuyordu.

Kütahya’da bulunan İngiliz kuvvetlerinin Eskişehir’e çekilmelerinden sonra, Türk birlikleri Eskişehir-Kütahya Demiryolu üzerinde bulunan Alayunt köprüsünü yıkarak, İngilizler’in Kütahya’ya dönmesi ihtimalini ortadan kaldırmak istemişlerdi.

Bu durum, Eskişehir’de bulunan İstanbul Hükümeti (Osmanlı Devleti) yanlılarını rahatsız etmiş ve (devletin mülkî yetkilisi) Mutasarrıf Hilmi Bey, İngilizler’den yardım istemişti. Ancak İngilizler, bu çatışmaların Osmanlı İmparatorluğu’nun iç sorunu olduğunu belirterek, Mutasarrıf Hilmi’ye destek vermekten kaçınmışlardı. (http://www.eskisehir.gov.tr/tr/?option=com_content&view=article&id=114&Itemid=321)

Yani aslında, İngilizler’in, pratikte, Ankara’ya karşı Osmanlı Devleti’ne yardım etmesi gibi bir durum söz konusu değildi.

Aynı şekilde, Yunanistan Kralı Konstantin’e de ciddî bir yardımları olmamıştı.

Tam aksine, yine Falih Rıfkı’nın ifade ettiği gibi, İngilizler, Türk-Yunan harbinde tarafsız kalacaklarını ilan etmiş bulunuyorlardı (Atay, Çankaya III, s. 82).

*

Evet, Yunan ordusu İngilizler gibi davranmıyordu, onların bırakıp gittiği Eskişehir‘i işgal etmiş durumdaydılar.

Durum kritikti, ama olsundu.. Mustafa Kemal neden Samsun‘a çıkmış, Anadolu’ya gelmişti?..

Mevzubahis olan vatansa Mustafa Kemal’in canı da teferruattı, hemen düşmanın üstüne yürürdü..

Ama Mustafa Kemal bizim gibi düşünmemişti..

Cepheye gitmek yerine, başka birşeyi düşünmeye başlamıştı: Ankara’yı “bir hafta içinde” boşaltıp, TBMM’yi Kayseri’ye taşımak.

Bu bir kaçış, bir ricat değildi, stratejik bir çekilmeydi.

Falih Rıfkı durumu şöyle özetlemektedir: 

“… Vekiller Heyeti (Bakanlar Kurulu) ve Genel Kurmay Başkanı Fevzi Paşa (Çakmak) bir gün gizli oturum istedi. Rengi uçmuş, traşsız, kim bilir kaç gündür uykusuz, milletvekillerine:

” ‘Arkadaşlar,’ dedi, ‘tarihi günler yaşıyoruz. Yunanlıların çok üstün kuvvetlerle yaptıkları taarruza karşı askerlerimiz kahramanca dövüştüler. Ağır kayıplara uğradık…. Hükümetimiz adına Ankara’yı bir hafta içinde boşaltmıya, merkezi Kayseri’ye götürmeye karar verdik. Şimdiden hazırlığa başlanmasını rica ediyoruz.’

“Bir kıyamettir koptu. Kürsüden inen çıkana idi. Milletvekilleri iki noktada birleşiyorlardı:

“1- Ankara’yı harpsiz bırakmamak,

“2- Bozguna sebep olanları şiddetle cezalandırmak.

“…

“Bu arada bazı milletvekillerinin hatırlarına Mustafa Kemal’i başkomutan yapmak fikri geldi….”

(Atay, Çankaya III, s. 93.)

*

Bu fikir, Falih Rıfkı’nın belirttiği gibi, Mustafa Kemal’i öfkelendirmişti.

İşler, Mustafa Kemal’in istediği gibi gitmiyordu.

Söz konusu yenilginin ardından, Falih Rıfkı’nın ifadesiyle, “Eğer Mustafa Kemal de bir yenilmeye uğrarsa ortada hiçbir otorite kalmıyacağını düşünen ve onun cepheye gitmesini doğru bulmayan birkaç arkadaşı müstesna, dostu da düşmanı da Mustafa Kemal’i ordunun başına geçirmek ister”. (Atay, Çankaya III, s. 85.)

Yani, Mustafa Kemal’in “birkaç arkadaşı”na göre, yenilgiler başkalarının payına düşmeliydi, Mustafa Kemal yenilmemeliydi.

Cepheye gitmesi doğru değildi. Cepheye gitmemeliydi.

Bir bakıma, mevzubahis olan Mustafa Kemal’in karizması, imajı ve otoritesiydiyse, vatan da teferruattı. 

Falih Rıfkı, şunları yazmaktadır:

“Bu sırada bazı milletvekillerinin hatırlarına Mustafa Kemal’i başkomutan yapmak fikri geldi. Bunlar Meclise tekliflerini verdiler. Teklif üzerine bir gizli oturumda görüşmeler iki gün sürdü. Vatanın son tepesine kadar savaş kararında olan Mustafa Kemal herhangi bir çarpışmanın doğrudan sorumluluğunu üstüne almak istemiyordu.”

(Atay, Çankaya III, s. 94.)

*

Sorumluluk başkalarının üstünde olmalıydı. Mustafa Kemal sadece yetki sahibi olmalı, karar almalıydı.

Falih Rıfkı, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“… İki gün süren tartışmalardan sonra Mustafa Kemal kürsüye geldi:

“- Bu tekliften maksat nedir? dedi. Eğer işin başında benim bulunmaklığım ise, esasen işin içindeyim. Durumu yakından takip ediyorum. Genelkurmay Başkanı (Fevzi Paşa) ile benim karargâhımız Ankara’dadır. Lâzım gelen tedbirleri buradan alıyoruz. Bu teklif beni Ankara’dan uzaklaştırmaktan başka mana taşımaz.

“Öfkeli idi….”

(Atay, Çankaya III, s. 94.)

Mustafa Kemal’in Ankara’dan uzaklaşmaması, cephede düşmanı karşılamasından, vatanı savunmasından daha önemli idi.

Mevzubahis olan Mustafa Kemal’in Ankara’daki konumu idiyse, bir bakıma, vatan da, vatan savunması da teferruattı.

*

Aslında, Falih Rıfkı’nın yazdıklarına bakılırsa, asıl anlamsız olan, Mustafa Kemal’in bu öfkesiydi, çünkü “… teklif sahipleri Sakarya zaferinin ancak onun cephe başında bulunması ile mümkün olacağı inancında idiler” (Atay, Çankaya III, s. 83).

Teklif sahipleri ile Mustafa Kemal’in dertlerinin başka olduğu anlaşılıyordu..

Mustafa Kemal, sonunda, teklifi kabul edip başkomutan olarak cephenin başına geçmeyi kabul eder.

Etmek zorunda kalır.

Falih Rıfkı, nasıl kabul ettiğini şöyle anlatmaktadır:

“… Meclisin bütün yetkileri üç ay müddetle kendisine verilmek şartı ile, Başkomutanlığı kabul edeceğini bildiren bir takrir verdi…. İki gün de bu tartışma devam etti. Bunun üzerine Mustafa Kemal Sakarya’da bir bozgun olsa da durumu elinde tutabilmesine elverişli yetki ile 5 Ağustos 1921’de başkomutanlığa geldi.”

(Atay, Çankaya III, s. 94.)

Vatanı kurtarmak için 19 Mayıs 1919’da Samsun’da doğan Güneş, tam iki yıl, iki ay, iki hafta, üç gün sonra, nihayet düşmana, cephede bizzat karşı koymayı kabul etmiş bulunuyordu.

Tam dört gün boyunca tartıştıktan sonra…

Bozgun halinde bile “durumu elinde tutabilmesine elverişli yetki”yi yan cebine koyarak…

İstanbul’dan gelirken de “Anadolu’da durumu elinde tutabilmesine elverişli yetki“yi alıp cebine koymayı ihmal etmemişti.

Mevzubahis olan vatansa yetki de teferruattır” dememişti.

*

Bütün bunlardan sonra “sorumluluk” alıyor, lutfedip özveride bulunuyor, “başkomutan” olarak cepheye gitmeyi kabul ediyordu.

Vatanı kurtarmak için 19 Mayıs 1919’da Samsun’da doğan Güneş, madem ki sorumluluk alma fedakârlığında bulunuyordu, o halde, TBMM’nin bütün yetkisi de, millet iradesi de, kayıtsız şartsız ona devredilmeliydi.

Madem ki o sorumluluk alıyordu, sorumluluk alma özverisinde bulunuyordu, TBMM de, bir anlamda kendisini inkâr etmeli, Mustafa Kemal karşısında kendisini hiçe indirgemeli, yok saymalıydı.

“Biz milletin iradesini temsil ediyoruz. Hakimiyet kayıtsız ve şartsız milletindir” demekten vazgeçmeliydi.

Falih Rıfkı’nın dediği gibi, “Mecliste bozguncu takımının fesatlarını durdurmak lâzımdı” (Atay, Çankaya III, s. 29).

TBMM, Mustafa Kemal’in arzusu yönünde hareket ederse millet iradesi oluyordu, başka şeyler düşünürse bozguncu takımı..

*

Timur'la ilgili şöyle bir olay anlatılır: 

Nasıl olup da her savaşı kazandığını soran birine (Bazıları bunun Yıldırım Bayezid olduğunu yazıyor) "Birer parmağımızı aynı anda karşılıklı ısıralım, bakalım kim daha fazla dayanacak" demiş. Bir süre sonra karşısındaki kişi ağzını açıp feryat etmiş, böylece Timur'un parmağı kurtulmuş. Timur da "Zafere sabırla ulaşılır" anlamına gelen birşey söylemiş.

Tarihte yaşanan savaşlarda bunun örnekleri çok.. 

Tuhaf gelecek ama, savaşan iki ordunun aynı anda ricat ettikleri bile var.. Bazen de bir taraf ricat kararı almışken bir aksilik yüzünden biraz beklemeleri gerekmiş ve o arada karşıdaki düşman ricat etmiştir.

Yine bazen bir ordunun, karşısındaki düşmanın ricatini bir tuzak olarak değerlendirip yerinde beklediği de olmuştur. Mesela Kösedağ Savaşı'nda Selçuklu ordusunun karşısında Moğollar'ın durumu buydu.

*

Bunlara benzer ilginç bir olay Sakarya Savaşı'nda da yaşanmış durumda. Bu, 22 gün ve gece süren, 100 kilometre uzunluğundaki bir alanda cereyan eden yıpratıcı ve zorlu bir savaştı. Nitekim orada Türk ordusu 5 bin 713 şehit verdi. Yaralı sayısı 18 bin 480'di. 

Kayıp 14 bin 268 askerin ise akıbetinin ne olduğu tespit edilemedi. 

Evet, bu savaşın son safhasında Selanikli Mustafa Atatürk umutsuzluğa kapılıp geri çekilme emri vermiş, fakat sahadaki tabloyu iyi okuyan Fevzi Çakmak, Yunan ordusunun durumunun da parlak olmadığını değerlendirerek bu emri icra safhasına geçirmemiş ve orduya duyurmamıştı. Ve o arada Yunan'ın hissettirmemeye çalışarak geri çekilmeye başladığı anlaşılmıştı. 

Yunan'ın geri çekilmeye başlamasının nedeni, yaşadıkları lojistik sorunundan dolayı iaşede zorluk yaşamaları, askerin aç kalması, ishal ve salgın hastalık başgöstermiş olmasıydı. Mareşal İshal, General Açlık ve Albay Salgın Hastalık Yunanlılar'ı perişan etmiş, canlarından bezdirmişti.

Selanikli Atatürk'ün ricat emri emri ve Çakmak'ın bir rezalet ve felaketi önlemiş olması gerçeği, bir sır olarak kaldı.. Yazabilen sadece iki kişi çıktı.. 

Biri, olayı bizzat Fevzi Çakmak'tan duyan Kâzım Karabekir Paşa'ydı.. 

Diğeri de, Selanikli'nin bir zamanlar yakın dostlarından ve cumhuriyet hükümetlerindeki ilk bakanlarından olan Dr. Rıza Nur'du.

Selanikli, zahiren çok şanslı bir bedbahttı.

*

Türkiye'nin, cumhuriyet diye adlandırılan idarenin kurulmasıyla neticelenen istiklal mücadelesi, matruşka türü bilmecemsi bir entrika ve hileler yumağıdır.

Onu hiç kimse, Türkiye’nin ikinci cumhurbaşkanı, Atatürk’ün sağ kolu, başbakanı, İstiklal Harbi’nin Batı Cephesi Komutanı Orgeneral İsmet İnönü kadar veciz, açık, net ve anlaşılır biçimde özetlemeyi ve en kalın çizgileriyle tasvir etmeyi başaramadı.

1973 yılında, cumhuriyetin ilanının 50’nci yıldönümü vesilesiyle verdiği demecinde aynen şunu demişti:

"İstiklâl mücadelesinin başarısı da esasında İngilizlerin buna karar vermesi ve diğer müttefikleri de bunu kabule mecbur etmesiyle mümkün olmuştur."

(Milliyet Gazetesi‘nin 29 Ekim 1973 tarihli sayısından aktaran Fikret Başkaya, Paradigmanın İflası, İstanbul: Yordam Kitap, 2018, s. 60.)


İNGİLİZ PİYONU ZAMPARA ATATÜRK'ÜN, İŞVERENİ İNGİLİZ İSTİHBARATI (GİZLİ SERVİSİ) ŞEFİ ROBERT FREW İLE MACERALARI

  Mehmet Hasan Bulut’un “ İngiliz Derviş: Yeni Türkiye’nin Doğuşu ve Aubrey Herbert ” adlı kitabı (4. b., İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncıl...